بررسی چاشنی های ایربگ، سنسور های ضربه، کمربند های پیش کشنده به همراه قفل کمربند، سنسور وزن، یونیت ایربگ (کامپوتر ایربگ)
ایربگ یا کیسه هوا چیست؟
کیسه هوا یا ایربگ، بالشتی اضطراری است که هنگام تصادف پُر از باد شده و مانند محافظ بین سرنشین و خودرو در زمان تصادفات و برخوردهای شدید، قرار میگیرد. کیسههای هوا بعد از کمربندهای ایمنی، دومین وسیلهای بودند که جهت ارتقای ایمنی خودروها مورد استفاده قرار گرفتند. در ابتدا ایربگ ها بر ریو فرمان و داشبورد سمت شاگرد نصب می شدند، اما امروزه کیسه های هوا بصورت آپشنال در همه جای خودرو های لوکس مانند سقف، ستون، زیرپا و درب ها تعبیه می شوند.
ایربگ چگونه عمل میکند؟
نحوه عملکرد ایربگها به این صورت است که در ابتدای کار سنسورهای ضربه پس از تشخیص برخورد اتومبیل با مانع سخت، سیگنالهایی را از طریق الگوریتمهای از پیش تعیین شده و برخی سیستمهای الکترونیکی به سوی کامپیوتر مرکزی ارسال میکنند؛ کامپیوتر مرکزی (ای سی یو / ECU) نیز پس از ارزیابی شدت ضربه وارده، در صورت نیاز دستور به باز شدن کیسههای هوا میدهد. عمل باز شدن کیسههای هوا در اثر انجام یکسری واکنشهای شیمیایی گرماده که منجر به تولید گاز (معمولاً نیتروژن) میشوند، به وقوع میپیوندد، این واکنش شیمیایی در کسری از ثانیه کیسههای هوا را منبسط کرده و از جای خود بیرون میآورد تا از اصابت اجسام سخت به بدن و صدمه دیدن کاربران جلوگیری به عمل آورد.
نکته : سنسورهای ضربه اغلب بر روی شاسی جلو برای فعال کردن ایربگ های سرنشینهای جلو، بین 2 در بر روی بدنه اطاق برای ایربگ های پرده ای و کنار صندلی، همچنین بر روی گلگیر عقب برای ایربگ های کنار صندلی عقب و ایربگ های پرده ای برای سرنشین های عقب نصب می گردد. لازم به ذکر است که ایربگ های پرده ای برای سرنشینان جلو و عقب با هم عمل می کند و در کل یک ایربگ می باشند.
دو نکته در خصوص سنسورهای ضربه مهم می باشد. اولین نکته اینکه حتماً پس از تصادف سنسور ضربه را مورد بازبینی قرار دهید، در صورت شکسته شدن و یا ضریه شدید که منجر به خرابی داخلی آن می گردد سنسور ضربه را تعویض نمائید. برای اطمینان بیشتر می توانید با استفاده از دستگاه عیب یاب سنسورهای ضربه را چک کنید. دقت کنید در هنگام تعویض این سنسورها حتماً از سنسورهایی با همان شماره فنی استفاده نمائید.
نکته دوم در خصوص سنسورهای ضربه، مراجعه به راهنمای تعمیراتی جهت بسته شدن ترک پیچ این سنسور با استفاده از ترکمتر است. زیرا بسته نشدن با ترک درست می تواند ایجاد اختلال در محاسبه میزان شدت ضربه شود.
سیستم ایربگ شامل چه چیزهایی می شود؟
- چاشنی های ایربگ (کیسه های هوا)
- سنسور های ضربه
- کمربند های پیش کشنده به همراه قفل کمربند
- سنسور وزن و محل قرار گیری صندلی سرنشینان در داخل صندلی
- -سوئیچ قفل ایربگ شاگرد
- یونیت ایربگ (کامپوتر ایربگ)
- سیستم POP UP Hood
انواع ایربگ خودرو
در ادامه با انواع ایربگ ها که ممکن است بصورت آپشنال توسط خودروساز نصب میشود، آشنا میشوید :
- ایربگ سرنشینان جلو : کیسههای هوای جلو در قسمت داشبورد و غربیلک فرمان نصب میشوند.
- ایربگ زانویی : این کیسه های هوا در قسمت زیرین غربیلک فرمان نصب شده تا مانع آسیب رسیدن به زانوهای راننده شوند.
- ایربگ جانبی : در سراسر طول پنجرهها نصب شده و هنگام تصادف از بغل و یا واژگون شدن خودرو، از سر و گردن سرنشینان محافظت میکنند.
- ایربگ میانی : ایربگ میانی خطر برخورد 2 سرنشین با هم را از بین برده و آسیبهای ناشی از آن را به حداقل میرساند.
- ایربگ عابر پیاده : در صورت تصادف اتومبیل با یک عابر پیاده از وی در برابر ضربات ناشی از بدنه مستحکم خودرو تا حد امکان محافظت میکند.
- ایربگ کمربند ایمنی : درون بعضی از کمربندها نوعی کیسه هوا جاسازی شده که در هنگام تصادف باز میشود و از صدمه رسیدن به بدن سرنشین جلوگیری به عمل میآورد.
طریقه ساخت ایربگ خودرو
ایربگ ها به 2 صورت SRS و SRP ساخته میشوند که در ادامه به تفاوتهای این دو مدل اشاره خواهیم کرد.
- حروف SRS مخفف شده عبارت Supplemental Restraint System به معنای سیستم محدودکننده مکمل است، به این صورت که کیسههای هوا بر اساس فشار وارده بر کمربند ایمنی سرنشینان عمل میکنند و قابلیت تنظیم میزان بازشدگی ایربگ در آنها وجود ندارد. در واقع اگر فشار تصادف بر کمربندهای ایمنی سرنشینان بیش از حد تعیین شده باشد، ایربگ SRS باز شده تا حفاظت از سرنشینان خودرو تکمیل شود. البته در صورت بسته نبودن کمربند ایمنی نیز جای نگرانی نیست، چرا که سنسور فشار ایربگ SRS خودروهای امروزی در جلو خودرو قرار داشته و پس از تشخیص تصادف شدید به سرعت وارد عمل میشود، بنابراین مستقل از بستن یا نبستن کمربند عمل میکند.
- اما فناوری SRP که به عبارت Supplemental Restraint And Protection اشاره دارد، جدیدتر بوده و در آن میزان انبساط کیسههای هوا قابل تنظیم است. این فناوری برای اولینبار در سال ۱۹۹۸ توسط شرکت رنو فرانسه وارد صنعت خودروسازی شد و امروزه در بسیاری از تولیدات این شرکت نظیر تندر90 وجود دارد. ایربگهای SRP به نسبت میزان فشار وارده بر خودرو منبسط میشوند؛ بنابراین فرم آنها قابل تطبیق با شدت ضربه وارده است. همچنین محتویات ایربگ SRP پس از برخورد سر یا بدن سرنشین خالی میشود تا خطر کمتری را برای فرد به دنبال داشته باشد. به طور کل و بر اساس صحبتهای برخی کارشناسان، سیستمهای ایربگ SRP معمولاً ایمنی بالاتری نسبت به کیسه هوای SRS برای کاربران فراهم میآورند. از مزایای فناوری SRP میتوان به سرعت باز و جمع شدن ایربگ(برای خروج سریعتر سرنشین)، عملکرد آن بر اساس شدت ضربه و نبستن مجاری تنفسی سرنشین در زمان باز شدن ایربگ اشاره کرد.
دلایل عمل نکردن ایربگ ماشین
بطور کلی از مهمترین دلایل عمل نکردن کیسه های هوا در خودرو میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- نبستن کمربند ایمنی : یکی از مهمترین و اصلی ترین دلیل باز نشدن ایربگ هاست. در بسیاری از خودروها، سنسور ایربگ بر روی کمربندها قرار گرفته و تا قفل نشدن کمربند، عمل نمیکند.
- نحوه برخورد و سمت و سوی ضربه : اگر دوستان خودروساز داخلی از این آیتم به نفع خود بهره نبرند، باید گفت که بسته به نوع و چگونگی برخورد اتومبیل با مانع، ممکن است کیسه هوا عمل نکند که عموماً باز نشدن ایربگ، بیشتر در زمان چپ شدن، ضربه از بغل و یا ضربه از عقب خودرو اتفاق میافتد.
- خرابی در قطعات برقی و سیستم سیم کشی ایربگ : وجود ایراد در قطعات موجود در سیستم ایربگ مانع از رسیدن صحیح و به موقع سیگنال به قطعات سیستم کیسه هوا شده و یا گاهاً عملکرد بخشی از سیستم را از بین برده که منجر به عمل نکردن ایربگ می شود. در ضمن اگر مسیر سیم کشی سیستم ایربگ در خودرو، از محلی عبور کرده باشد که احتمال بالای قطعی در هنگام تصادف و برخورد داشته باشد، هنگام تصادف، سیم کشی ایربگ قطع شده و منجر به عمل نکردن ایربگ خواهد شد.
- ایراد در سیستم تشخیص باز شدن کیسه هوا : عدم تشخیص درست سنسورها و ندادن اطلاعات به موقع به سیستم ایربگ یا ضعف در سیستم احتراق از علل باز نشدن کیسه هوا میتواند باشد.
جلوگیری از صدمات ایربگ در هنگام باز شدن
- هنگام رانندگی دست خود را بر روی ایربگ نگذارید، اینکار ممکن است در زمان انفجار ایربگ فرمان، به دست شما آسیب برساند.
- در صورت گذاشتن کودک خود بر روی صندلی جلو، حتماً ایربگ سمت راست(شاگرد) را غیر فعال کنید.
- تلسکوپی فرمان را بر روی قفسه سینه تنظیم کنید نه سر و صورت.
- در زمان رانندگی از گذاشتن کودکان و حیوانات خانگی بر روی پای خود اجتناب کنید.
- از گذاشتن وسایل نوک تیز بر روی داشبورد خودداری کنید.
کیسه هوا با چه گازی پُر میشود؟
پاسخ این سوال را میتوان در یک ماده شیمیایی با نام "سدیم آزید" پیدا کرد. هنگامی که این ماده توسط جرقه مشتعل می شود، گاز نیتروژن آزاد می کند که می تواند به سرعت کیسه هوا را باد کند.
یونیت ایربگ چیست و آیا قابل تعمیر است؟
یونیت یا همان کامپیوتر ایربگ مغز اصلی سیستم ایربگ تمام خودروهاست. این یونیت در واقع یک کامپیوتر مجزاست که بطور مداوم شرایط ایربگ و مقاومت هر ایربگ را می سنجد و در لحظه تصادف با دستور دادن به چاشنی انفجاری هر ایربگ باعث باز شدن آن می شود.
این قسمت دارای درگاه های ورودی و خروجی و یک پردازشگر قوی می باشد. ابتدا با باز شدن سوئیچ خودرو، کامپیوتر مدار داخلی خود را چک می کند تا هیچ گونه آسیب دیدگی و یا اختلالی در مدار داخلی وجود نداشته باشد، پس از آن اقدام به بررسی مقدار مقاومت چاشنی های ایربگ و کمربندهای ایمنی و بررسی سنسورهای ضربه می کند. یونیت ایربگ به ولتاژ بسیار حساس بوده و تقریباً همه آنها یک خازن جهت ذخیره سازی برق دارند تا در صورت تصادف و قطع شدن جریان برق کامپیوتر ایربگ توان راه اندازی چاشنی کیسه های هوا را داشته باشد.
کل بررسی یونیت ایربگ برای مدار داخلی ، نرم افزار داخل، سنسور های ضربه و چاشنی های ایربگ تنها در همان چند لحظه ابتدایی که سوئیچ باز می شود و چراغ ایربگ روشن می شود صورت می گیرد. یونیت ایربگ این روند را در هر بار با باز شدن سوئیچ خودرو تکرار می کند.
در هنگام تصادف هیچ قطعه ای در داخل یونیت ایربگ نمی سوزد و خراب نمی شود تنها نرم افزار داخل آن از روند عادی خود خارج می شود و چاشنی ها را بر اساس ضربه فعال کرده و تصادف(crash) صورت گرفته را در خود ثبت می کند. یونیت ایربگ را می توان با برنامه ریزی و پروگرمینگ مجدد به حالت اول برگرداند و مجدد مورد استفاده قرار داد تا مشتری متحمل هزینه های بیشتری نشود.
بعد از برنامه ریزی مجدد، یونیت ایربگ به حالت اول برگشته و خطای ثبت تصادف و خرابی داخلی پاک می شود و عملکرد آن همانند قبل خواهد شد و مجدد با هر بار باز شدن سوئیچ خودرو، پروسه بررسی مدار داخلی و قطعات وابسته را انجام می دهد. برای اطمینان از برنامه ریزی درست ابتدا باید بعد از باز شدن سوئیچ، چراغ ایربگ بعد از چند ثانیه خاموش شود و در مرحله بعد از برنامه ریزی یونیت ایربگ باید سیستم ایربگ را از طریق دستگاه عیب یاب مخصوص کنترل شود.
یونیت ایربگ اغلب در جایی از خودرو قرار می گیرد که دور از ضربه مستقیم و یا آب باشد، لذا اغلب در زیر داشبورد و یا کنسول وسط قرار می گیرد.
آیا کیسه هوا قابل شارژ است؟
خیر با توجه به توضیحات داده شده در خصوص نحوه بسته بندی کیسه هوا، نمی توان کیسه هوا را تعمیر کرد. از سوی دیگر چاشنی کیسه هوا در کپسولی غیر قابل نفوذ قرار گرفته که در صورت سوراخ شدن، ترمیم مجدد آن امکان پذیر نمی باشد. لذا تنها تعویض آن توصیه می شود.
روشن شدن چراغ ایربگ نشانه چیست؟
هنگامیکه سوئیچ خودرو به موقعیت ON چرخانده می شود، چراغ نمایشگر کیسه هوا باید حدود 6 ثانیه روشن شده و سپس خاموش گردد. در صورت خاموش نشدن نشانگر، ایراد در سیستم ایربگ بوده و به این معنی است که امکان دارد در هنگام تصادف عمل نکند و باید نسبت به رفع مشکل آن اقدام کنید.