چه زمانی قطعات مصرفی خودرو را تعویض کنیم

روغن موتور، یکی از مهم‌ترین مایعاتی است که در خودرو استفاده می‌شود. این روغن با روان‌کاری قطعات متحرک موتور، از سایش و خوردگی آن‌ها جلوگیری کرده و گرمای تولید شده را دفع می‌کند. زمان تعویض روغن موتور بسته به نوع خودرو، شرایط رانندگی و کیفیت روغن متفاوت است. به طور کلی، برای خودروهای داخلی قدیمی‌تر هر ۵ تا ۷ هزار کیلومتر، برای خودروهای داخلی جدید هر ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر و برای خودروهای خارجی جدید هر ۱۰ هزار کیلومتر یا بیشتر، تعویض روغن توصیه می‌شود. حتی اگر به این میزان کارکرد نرسیدید، بهتر است هر ۶ ماه یک بار روغن موتور خود را بررسی کنید.

وقتی پدال ترمز را فشار می‌دهید، روغن ترمز به عنوان واسطه‌ای عمل می‌کند و نیروی فشاری را به لنت‌های ترمز منتقل می‌کند. این سیستم هیدرولیکی معمولاً بسیار پایدار است و تا مدت‌ها بدون نیاز به تعمیر کار می‌کند. با این حال، به طور کلی توصیه می‌شود هر دو سال یک‌بار روغن ترمز را تعویض کنید. البته عوامل مختلفی مثل نوع روغن، سبک رانندگی و شرایط آب و هوایی می‌توانند این بازه زمانی را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان یک قاعده کلی، خودروهای قدیمی‌تر ممکن است هر ۴۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر و خودروهای جدیدتر هر ۶۰ هزار کیلومتر به تعویض روغن ترمز نیاز داشته باشند.

اگر خودروی شما فرمان هیدرولیک دارد، حتماً باید به تعویض به موقع روغن هیدرولیک آن توجه کنید. این روغن نقش مهمی در نرمی حرکت فرمان و سهولت چرخش چرخ‌ها دارد. وقتی فرمان را می‌چرخانید، پمپ هیدرولیک روغن را تحت فشار به سمت چرخ‌ها می‌فرستد تا فرمان راحت‌تر بچرخد. اما مثل هر روغن دیگری، روغن هیدرولیک هم عمر مشخصی دارد و باید در زمان مناسب تعویض شود. زمان دقیق تعویض این روغن به نوع خودرو و سیستم هیدرولیک آن بستگی دارد و بهتر است برای اطمینان از زمان دقیق تعویض، به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید یا با یک مکانیک متخصص مشورت نمایید.

روغن گیربکس، که به آن واسکازین هم می‌گویند، یک روان‌کننده ضروری برای خودرو است. این روغن وظیفه روانکاری چرخ‌دنده‌های گیربکس را بر عهده دارد تا عملکرد نرم و بدون اصطکاک آن‌ها را تضمین کند. چه خودروی شما دنده دستی باشد و چه اتوماتیک، تعویض به موقع روغن گیربکس برای حفظ سلامت گیربکس و افزایش طول عمر آن ضروری است. البته فاصله زمانی مناسب برای تعویض این روغن بسته به نوع خودرو، شرایط رانندگی و توصیه‌های کارخانه سازنده متفاوت است. به طور کلی، برای خودروهای دنده دستی، تعویض روغن گیربکس هر ۷۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر و برای خودروهای اتوماتیک پس از طی مسافت بیش از ۱۰۰ هزار کیلومتر توصیه می‌شود.

فیلتر هوا یکی از مهم‌ترین قطعات مصرفی خودرو است که بعد از روغن موتور، بیشترین نیاز به تعویض دارد. این قطعه ساده با تصفیه هوای ورودی به موتور، از ورود آلودگی‌ها و گرد و غبار به داخل آن جلوگیری می‌کند و به این ترتیب، عملکرد موتور را بهبود می‌بخشد و طول عمر آن را افزایش می‌دهد. عمر مفید فیلتر هوا به عوامل مختلفی مثل شرایط آب و هوایی و میزان آلودگی محیط بستگی دارد؛ اما به‌طور معمول، توصیه می‌شود با هر بار یا هر دو بار تعویض روغن موتور، فیلتر هوا را نیز تعویض کنید تا از کارکرد مطلوب موتور خود مطمئن شوید.

بدون فیلتر، روغن موتور به تدریج آلوده می‌شود و دیگر نمی‌تواند به خوبی از موتور شما محافظت کند. تصور کنید روغن موتور بعد از هر دور گردش در موتور، برای پاکسازی به کلیه (فیلتر روغن) برود. کارشناسان می‌گویند عمر مفید فیلتر روغن برای ماشین‌های قدیمی حدود ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر و برای ماشین‌های جدید بین ۱۰ تا ۲۰ هزار کیلومتر است. پس برای حفظ سلامت موتور خود، به موقع فیلتر روغن را تعویض کنید.

فیلتر کابین، سدی محکم در برابر گرد و غبار و آلودگی هوا برای داخل ماشین شماست. این فیلتر با جلوگیری از ورود ذرات معلق به داخل کابین، هوای پاک‌تری را برای سرنشینان فراهم می‌کند. اما فراموش نکنید که عمر مفید فیلتر کابین محدود است. استفاده طولانی مدت از یک فیلتر کثیف نه تنها باعث کاهش کارایی سیستم تهویه و کولر می‌شود، بلکه می‌تواند سلامت سرنشینان را نیز به خطر اندازد. به همین دلیل، توصیه می‌شود سالی یکبار یا حتی زودتر (در مناطق آلوده) نسبت به تعویض فیلتر کابین اقدام کنید تا از هوای پاک و سالم در طول سفر لذت ببرید.

فیلتر بنزین، که به عنوان صافی بنزین هم شناخته می‌شود، دروازه بان سوخت خودرو است. این قطعه حیاتی در مسیر ورود بنزین به موتور قرار گرفته تا از ورود آلودگی‌ها و ذرات ناخالص به قلب خودرو جلوگیری کند. با تعویض به موقع فیلتر بنزین، سلامت سیستم سوخت‌رسانی تضمین می‌شود و از آسیب به قطعات حساس موتور پیشگیری می‌شود. عمر مفید این فیلتر معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر است، اما عوامل متعددی مثل کیفیت بنزین و شرایط رانندگی می‌توانند این زمان را تحت تاثیر قرار دهند.

شمع و وایر شمع دو قطعه حیاتی در موتور خودرو هستند که نقش مهمی در احتراق سوخت ایفا می‌کنند. وایر شمع، جریان الکتریکی قوی را از سیستم جرقه‌زنی به شمع منتقل می‌کند تا شمع بتواند جرقه‌ای ایجاد کند و مخلوط سوخت و هوا را در سیلندر مشتعل کند. هرگونه اختلال در کارکرد شمع یا وایر شمع، به طور مستقیم روی عملکرد موتور و مصرف سوخت خودرو تأثیر می‌گذارد. معمولاً شمع‌ها پس از طی مسافتی بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر نیاز به تعویض دارند، اما این عدد بسته به نوع و کیفیت شمع متغیر است. وایر شمع نیز هرچند عمر طولانی‌تری نسبت به شمع دارد، اما کارشناسان توصیه می‌کنند به منظور حفظ عملکرد مطلوب موتور، هر چند وقت یک‌بار و ترجیحاً همزمان با تعویض شمع‌ها، وایر شمع را نیز تعویض کنید.

برای اینکه از خرابی‌های ناگهانی و هزینه‌های سنگین جلوگیری کنید، بهتر است طبق دفترچه راهنمای خودرو، تسمه تایم را در بازه زمانی مشخص تعویض کنید. به‌طور معمول، این بازه زمانی برای خودروهای داخلی بین ۵۰ تا ۹۰ هزار کیلومتر و برای خودروهای خارجی بیش از ۱۰۰ هزار کیلومتر است. مثلاً برای پراید و سمند این بازه ۷۰ تا ۹۰ هزار کیلومتر، برای پژو ۲۰۶، تیبا و ساینا ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر و برای ال ۹۰ و ریو ۴۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر توصیه می‌شود. پس به یاد داشته باشید که تعویض به موقع تسمه تایم، عمر موتور خودروی شما را افزایش داده و از هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند.

واشر سرسیلندر مانند یک درزگیر عمل می‌کند و از خروج گازهای احتراق، روغن و آب از محفظه احتراق به قسمت‌های دیگر موتور جلوگیری می‌کند. در واقع این واشر، مرز بین قسمت داخلی و خارجی موتور را مشخص می‌کند. برخلاف تصور عموم، واشر سرسیلندر در همه خودروها جزو قطعات مصرفی حساب نمی‌شود و نیازی به تعویض دوره‌ای ندارد. با این حال، در برخی مدل‌ها مانند خودروهای پژو که در کشورمان محبوبیت زیادی دارند، به دلیل ساختار موتور، واشر سرسیلندر ممکن است بعد از طی مسافتی حدود ۸۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر نیاز به تعویض داشته باشد.

استپر موتور، مسئول حفظ دور آرام موتور خودرو در مواقعی است که پایمان را از روی پدال گاز برمی‌داریم. این قطعه با تنظیم میزان هوای ورودی به موتور، کمک می‌کند تا خودرو در حالت درجا به طور یکنواخت کار کند. اما با گذشت زمان و افزایش کارکرد خودرو، استپر موتور ممکن است دچار فرسودگی شده و نتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد. در این صورت، دور آرام موتور نوسان پیدا کرده و خودرو ممکن است در هنگام توقف خاموش شود. هرچند عمر مفید استپر موتور حدود ۵۰ هزار کیلومتر تخمین زده می‌شود، اما در بسیاری از موارد، این قطعه تا مدت‌ها پس از این مسافت نیز به خوبی کار می‌کند. اگر مشکوک به خرابی استپر موتور خودروی خود هستید، پیش از تعویض آن، می‌توانید با تمیز کردن این قطعه، عملکرد آن را بهبود ببخشید.

سنسور اکسیژن وظیفه مهمی در خودرو بر عهده دارد و با اندازه‌گیری میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی از موتور، به کامپیوتر خودرو (ECU) کمک می‌کند تا بهترین ترکیب هوا و سوخت را برای احتراق فراهم کند. این اطلاعات به ECU اجازه می‌دهد تا عملکرد موتور را بهینه کرده و میزان آلایندگی را کاهش دهد. با وجود عمر طولانی این قطعه، بهتر است هر ۵۰ هزار کیلومتر یکبار آن را بررسی کنید تا از عملکرد صحیح موتور اطمینان حاصل شود. خوشبختانه، در اکثر خودروها، سیستم عیب‌یابی خودکار، در صورت بروز مشکل در سنسور اکسیژن، به راننده هشدار می‌دهد.

 برای یک رانندگی بدون دغدغه، مخصوصاً در مسافت‌های طولانی، باید به فکر سلامت باتری باشید. عمر مفید باتری خودرو به عوامل مختلفی مثل کیفیت ساخت، نوع باتری و وضعیت سیستم برق خودرو بستگی داره و معمولاً بین ۱ تا ۳ سال تخمین زده میشه. با مراقبت درست و به موقع از باتری، می‌تونید عمر مفید اون رو افزایش بدید و از توقف‌های ناخواسته در مسیر جلوگیری کنید.

دینام خودرو، قلب تپنده سیستم برقی خودروست که با چرخش موتور توسط تسمه دینام به حرکت در می‌آید و وظیفه شارژ باتری و تأمین برق مستقیم برخی قطعات خودرو را بر عهده دارد. عمر مفید تسمه دینام به عوامل مختلفی مثل جنس تسمه، شرایط آب و هوایی و میزان کارکرد موتور بستگی دارد و متأسفانه زمان مشخصی برای تعویض آن وجود ندارد. به همین دلیل توصیه می‌شود هر ۳۰ هزار کیلومتر یک‌بار، وضعیت تسمه دینام را بررسی کنید. وجود هرگونه پارگی، ترک یا خوردگی روی تسمه، نشانه‌ای از پایان عمر مفید آن است و باید سریعا تعویض شود.

اکثر رانندگان برای سنجش سلامت لاستیک‌های خودرو تنها به ظاهر آن‌ها اکتفا می‌کنند. اما فراموش نکنید که حتی اگر آج لاستیک هنوز سالم به نظر برسد، پس از حدود ۹۰ هزار کیلومتر یا سه سال کارکرد، ممکن است بافت درونی آن تضعیف شده و مستعد ترکیدگی شود. به همین دلیل، کارشناسان توصیه می‌کنند که به‌طور میانگین بین ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر یا قبل از گذشت ۶ سال، لاستیک‌ها را تعویض کنید. البته این بازه زمانی بسته به کیفیت لاستیک، سبک رانندگی و شرایط آب و هوایی می‌تواند متفاوت باشد.

وقتی پای‌تان را روی پدال ترمز فشار می‌دهید، نیرویی ایجاد می‌شود که از طریق یک سیستم هیدرولیکی به لنت‌های ترمز منتقل می‌شود. این لنت‌ها با فشردن دیسک چرخ، خودرو را متوقف می‌کنند. اما این عمل باعث سایش تدریجی لنت‌ها می‌شود و به همین دلیل، لنت ترمز یکی از قطعات مصرفی خودرو محسوب می‌شود. به طور معمول، لنت‌های جلوی خودرو زودتر از لنت‌های عقب نیاز به تعویض دارند و هر ۲۰ تا ۴۰ هزار کیلومتر یک‌بار باید بررسی شوند. لنت‌های عقب نیز به طور متوسط هر ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر یک‌بار نیاز به تعویض دارند.

دیسک ترمز، که به آن روتور هم می‌گویند، یک صفحه فلزی دوار است که به چرخ خودرو متصل شده و نقش کلیدی در توقف خودرو ایفا می‌کند. وقتی شما پدال ترمز را فشار می‌دهید، لنت‌های ترمز با دیسک تماس پیدا کرده و اصطکاکی ایجاد می‌شود که باعث کاهش سرعت چرخ‌ها و در نتیجه توقف خودرو می‌شود. دیسک‌های ترمز معمولاً دوام بالایی دارند و نیازی به تعویض زودهنگام ندارند. به طور معمول، پس از طی حدود ۶۰ هزار کیلومتر کارکرد، نیاز به بررسی و در صورت نیاز تعویض دیسک‌ها احساس می‌شود؛ اما این عدد بسته به شرایط رانندگی و نوع خودرو می‌تواند متفاوت باشد.

سلامت دیسک و صفحه کلاچ در خودروهای دنده‌ای، نقش مهمی در لذت بردن از رانندگی دارد. این قطعات به‌ مرور زمان ساییده می‌شوند و علائمی مثل سخت شدن تعویض دنده، لغزش کلاچ یا ایجاد صداهای غیرعادی نشان می‌دهند. به طور معمول، پس از طی کردن ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر، بسته به نوع خودرو و شرایط رانندگی، نیاز به تعویض دیسک و صفحه کلاچ احساس می‌شود تا عملکرد خودرو به بهترین شکل حفظ شود.

نیازی نیست برای تعویض آب رادیاتور و ضدیخ خودروی خود منتظر زمان خاصی باشید. کافیست به طور مرتب، مخصوصاً در خودروهای قدیمی‌تر، سطح آب رادیاتور را چک کنید. با این کار مطمئن می‌شوید که همیشه آب کافی در سیستم خنک‌کننده وجود دارد و موتور خودرو شما سالم می‌ماند. اگر متوجه کاهش سطح آب شدید، به سرعت اقدام به تکمیل آن کنید.

نیازی نیست نگران زمان دقیق تعویض گاز کولر ماشین خود باشید. برخلاف آب رادیاتور و ضدیخ، گاز کولر زمان مشخصی برای تعویض ندارد. هر وقت احساس کردید کولر ماشین‌تان آنقدر که باید خنک نمی‌کند، بهتر است به یک مکانیک مراجعه کنید تا سیستم را بررسی و در صورت نیاز، پس از اطمینان از عدم نشتی، گاز کولر را شارژ کند. به طور معمول، یک بار شارژ گاز کولر می‌تواند تا ۵ سال برای ماشین شما دوام بیاورد، البته این مدت زمان بسته به شرایط مختلف می‌تواند متفاوت باشد.

برای اطمینان از دید واضح هنگام رانندگی، نیازی نیست منتظر زمان مشخصی برای تعویض تیغه برف‌پاک‌کن خودرو باشید. هر زمان متوجه شدید که تیغه‌ها دیگر شیشه را به خوبی تمیز نمی‌کنند، صداهای عجیب تولید می‌کنند یا روی شیشه خط می‌اندازند، باید آن‌ها را تعویض کنید. اگرچه به‌طور میانگین توصیه می‌شود سالانه تیغه‌ها را عوض کنید، اما وضعیت و کارایی آن‌ها مهم‌تر از هر زمان‌بندی از پیش تعیین‌شده‌ای است. 

 در نهایت؛ خوب است که بدانید شما میتوانید در هر شرایطی برای خرید انواع لوازم یدکی خودرو در دسته‌های زیر روی ما حساب کنید:

1. خرید قطعات گیربکس و کلاچ

2. خرید قطعات سوخت رسانی یا اگزوز

3. خرید لوازم تزئینی و آپشن

4. خرید قطعات موتور خودرو

5. خرید جلوبندی و کمک فنر

6. خرید ترمز و فرمان

7. خرید لوازم مصرفی خودرو

8. خرید قطعات برقی الکترونیکی

9. خرید بدنه و سپر

10. خرید قطعات کولر و بخاری